2021 yılı başından itibaren emtia fiyatlarındaki hızlı artış dikkat çeker konuma geldi. Bakırın son sekiz yılın en yüksek fiyatlarına ulaşması, emtialar içinde parlamasına neden oldu.
Genel olarak emtia, ticarete konu olan altın, gümüş, petrol, doğal gaz, bakır, platin, paladyum, pamuk, mısır, buğday, şeker, kahve gibi mallara verilen addır. Bu malların alım-satımının gerçekleştirildiği piyasalar emtia borsalarıdır. Emtia fiyatlarını belirleyen ana unsur, bu ürünlerin arz ve taleplerini belirleyen koşulların tamamıdır yani genel ekonomik görünüm, mevsimsel değişiklikler temeldir. Pandemi nedeniyle dünya üzerinde finansal ve reel tüm piyasaları etkilendiği bir ortamda volatilitenin azalmasını beklemek gerçekçi değildir, dolayısıyla kazançlar ve kayıplar gerçekleşir; ancak bakırın son sekiz yılın en yüksek fiyatlarına ulaşması, emtialar içinde parlamasına neden oldu. Genel olarak emtia fiyatlarında likidite bolluğunun etkisi ve ekonomik toparlanma, pandemide yolun sonunun görüldüğü bekleyişleri fiyatlandı, aşılama çalışmalarının hız kazanması toparlanmaya yönelik pozitif beklentileri artırdı.
En yüksek seviyelere çıkmasındaki etkenler
Bakırın son sekiz yılın en yüksek seviyelerine çıkma nedenlerine yakından bakacak olursak; ABD’de yeni teşvik paketi ve altyapı yatırımlarına ağırlık verileceğinin söylenmesi bakır değerlenmesinde ana unsur oldu. ABD yeni başkanı Joe Biden’ın seçim çalışmalarında sık sık vurgu yaptığı altyapı yatırımları, inşaat, ulaşım ve elektrik şebekelerinde yaygın kullanımı sebebiyle bakırın değerleneceğinin sinyallerini vermekteydi. Seçim kampanyasında Biden’ın vurgu yaptığı diğer husus da yeşil mutabakatın hayata geçirileceğiydi. Paris İklim Anlaşması ve Avrupa Yeşil Mutabakatı sonucu yeşil ekonomiye ağırlık verileceği beklentisi, bunun elektrikli otomobil pazarını canlandırması ve yenilenebilir enerjiye dönük yatırımlar bakır talebini yukarı çekti. Örneğin bu gelişmeler ışığında Uluslararası Bakır Birliği (ICA), 2027 yılı itibariyle elektrikli otomobillerdeki kullanımına bağlı olarak bakır talebinin 9 kat artmasını ve tüketim miktarının da 1,75 milyon ton olmasını bekliyor. Bir diğer husus da Çin’in ekonomik toparlanma konusunda beklentileri aşarak emtia fiyatlarında talep yönlü baskısına geri dönmesidir. Her ne kadar Covid-19 süreci 2019 Aralık ayında Çin’in Wuhan eyaletinde ortaya çıkarak tüm dünyaya yayılmış olsa da Çin’in diğer ülkeleri geride bırakarak hızlı toparlanma göstermesi dikkat çekicidir.
Olumlu etkileşim amaçlanıyor
Çevre duyarlılığı açısından endüstriyel hayatın pek çok noktasında kullanım alanı bulan bu değerli metalin üretilmesinde Copper Mark ismi verilen ve Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi’ni benimseyen bir uygulamanın 2020 yılında hayata geçirildiğini de belirtmeliyiz. 193 ülke tarafından benimsenen sürdürülebilir kalkınma hedefleri çerçevesinde bakır üreticilerinin üretimlerinin BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri doğrultusunda devamlılığı ve tüm paydaşlarıyla olumlu etkileşimi amaçlanıyor. Artan nüfus ve şehirleşme ihtiyacıyla birlikte bakırın temel talep gören emtiaların başında geleceği kuşkusuz; ancak bu etkileşimle temiz enerji yatırımlarının desteklenmesi, dolayısıyla yeşil ekonomik düzene katkı yapılma çabası dikkat çekiyor.
Son olarak değerlemelere bakarsak, bakırın ton fiyatının 9 bin 286 dolara çıkması ile 2013’ten itibaren ulaşılan en yüksek değer olarak sekiz yılın zirvesine ulaştığını söyleyebiliriz. Emtia fiyatlarının yükseliş trendinde olması, bir yandan yatırımcısının yüzünü güldürürken, diğer yandan enflasyonist beklentileri artırması nedeniyle getirisinden bir kısmını geri veriyor.
