Suçluluk duygusu, hepimizde var olan yoğun bir duygudur. Hatalarımızı fark etmemize ve sonrasında telafi etmemize yardımcı olur; ama bazılarımız bu duygunun adeta esiridir. Yaşanan her olumsuz durumdan kendisinin sorumlu olduğunu düşünür. Suçluluk duygusu altında ezilir.
Çevrenizde gözlemlemişsinizdir, her şey için özür dileyen insanlar vardır. Yolda yürürken siz onlara çarparsınız; ama onlar özür dilerler. Sanki varlıklarından dolayı kendilerini suçlu hissederler. Bu davranışlarını çoğunlukla nezaket olarak adlandırırlar. Nezaketli davranışları, sömürücü insanların iştahını kabartır. Onları kolaylıkla manipüle ederek istediklerini yaptırırlar. Sonrasında ne olur biliyor musunuz? Depresyon, tükenmişlik hissi, ilişki problemleri, özgüven eksikliği, psikosomatik hastalıklar gibi sorunlar bu insanların peşini bırakmaz.
Yoğun Suçluluk Duygusunun Altında Yatan Aile Dinamikleri Neler?
Eğer eleştirinin bolca olduğu bir ailede büyümüşsek; “Senin yüzünden … oldu”, “Beni üzdün”, “Babandan/anneden senin için ayrılamadım/ayrıldım”, “Bak kardeşini ağlattın gördün mü?”, “Offf, ne yaptın. Biraz dikkatli ol” gibi sözleri sıkça duymuşsak ve ceza ile bizi terbiye etmeye çalışan talepkar ebeveynlerimiz varsa vay hâlimize. Küçücük yüreğimize suçluluk duygusu tohumu atılır; çünkü muhakeme yeteneğimiz henüz gelişmemiştir. Büyüklerimizin söylediği her şeyi doğru ya da yanlış demeden kabul ederiz. Hissettiğimiz suçluluk duygusuyla birlikte bilinçaltımıza şu inanç yerleşir; “Başkalarının duygularından ben sorumluyum”, “Yaşanan olumsuzluklar benim suçum”. Bu inançlar ve düşünceler olaylara objektif bakmamızı engeller. Her an tetikte olan bir yanımız gelişir. Başkalarının duygularına karşı öyle dikkatli ve hassas davranmaya başlarız ki kendi duygularımızın farkında bile olamayız.
Suçluluk Duygusundan Özgürleşmek Mümkün
Bir düşünelim, suçluluk duygusu hissettiğiniz durumların yüzde kaçı sizinle ilgili olabilir? Eğer ciddi bir ihmalkarlık durumu söz konusu değilse ve sorumluluklarınızı yeterince yerine getiriyorsanız, her durumun yüzde yüz sorumlusu nasıl siz olabilirsiniz? Kendinize sık sık bunu hatırlatın. Başkalarının duygularından sorumlu hissetmeyi çok küçük yaşlarda öğrendiniz. Artık yetişkinsiniz ve bu durumdan bilinçli seçimlerinizle özgürleşebilirsiniz. Kendinizle baş başa kaldığınız bir zaman diliminde, yoğun suçluluk duygusu hissetmenize sebep olan bilinçaltı inançlarınızın ve düşüncelerinizin neler olabileceğini düşünün ve yazın. Minik bir farkındalık bile insan hayatında harika dönüşümler sağlayabilir. Diyelim ki engelleyici inançlarınızın ve düşüncelerinizin farkındasınız; ama otomatik davranışlarınızı bir türlü değiştiremiyorsunuz ve her şeyi denemenize rağmen suçluluk duygusunu yoğun bir şekilde hissediyorsunuz. O zaman güvendiğiniz bir uzmandan destek almanızı öneriyorum. Daha konforlu ve huzurlu bir yaşam için bu destek önemli. Kendinize sık sık şunu hatırlatın: “Başkalarının duygularından sorumlu değilim”, “Hata yapmaya hakkım var”, “Hata yapsam da değerliyim”.
Sevgiyle kalın.
