Günümüzde sosyal medya, kitle iletişimine imkân sağlayan yapısı sayesinde sağlık alanında da kişiler ve kurumlar tarafından kullanılan etkili araçlardan birisi hâline geldi. Bu gelişmelere paralel olarak tüketicilerin duygu, düşünce, fikir ve bilgi paylaşımında bulunabildikleri interaktif bir ortam olan sosyal medya, internet dünyasında yerini aldı.
Teknolojinin gelişmesi ve internetin yaygınlaşmasıyla birlikte birçoğumuz yaşadığımız pek çok sağlık sorunu ve problemlerin çözümü için internete başvuruyoruz. Satın alma süreci, kişinin sağlık sorununun ortaya çıkması, yani problemi tanımlaması ile başlıyor. Problem tanımlandıktan sonra sağlık sorununu giderecek alternatifleri belirlemek, değerlendirmek ve değerlendirme sonucunda satın alma kararını verebilmek için bilgiye ihtiyaç duyuluyor. Kişinin başvurabileceği bilgi kaynakları; kişisel, ticari, kamusal ve tecrübe gibi kaynaklardan oluşuyor. Gelişen internet teknolojisi neticesinde, internet kullanımının yaygınlaşması ile sağlık hizmeti tüketicileri, interneti kullanarak ihtiyaç duydukları bilgiye hızlı bir şekilde ulaşabiliyorlar.
Hastalarınız Sizi Sosyal Medyada Takip Ediyor mu?
Hastaların interneti kullanarak sağlık hizmeti, hekim veya sağlık kuruluşu hakkında bilgi, düşünce ve tecrübe paylaşmalarına imkân veren ortam ise sosyal medyadır. Sosyal medya, sağlık hizmetiyle ilgili konularda yukarıda belirtilen kaynaklar dışında tüketicilerin başvurduğu önemli bir bilgi kaynağı olabiliyor. Hastalar; bloglar, forumlar, Instagram, Twitter, Facebook gibi sosyal medya araçları ile tanıdıkları ya da tanımadıkları kişilerin olumlu veya olumsuz deneyimlerinden yararlanarak bilgi edinebiliyorlar. Sosyal medya araçlarını kullanarak sağlıkla ilgili konularda birbirleriyle doğrudan iletişime geçerek soru sorup tartışabilen hastalar, kendileriyle aynı şartlarda ve tedavi aşamasında olan kişilere de ulaşabiliyorlar. Yer ve zaman sınırlamasının olmaması, kişiye özel kullanıcı deneyimlerinin paylaşılması, eş zamanlı olarak profesyonel ve sosyal çevrelerle iletişime geçilmesi, güvenilir bilgiye ulaşmak isteyen hastalarla güvene dayalı iletişim ve ilişki kurulması gibi avantajlar sosyal medya tarafından sunuluyor.
Bilgi Kaynağı Olarak Kullanılıyor
Kişiler aile, akraba, arkadaş gibi yakın çevreleriyle konuşamadıkları ya da bilgi almaya çekindikleri konular hakkında kolay bir şekilde sosyal medyadan yararlanabiliyorlar. Sağlık hizmetlerinin kendine has özelliklerinin olması ve çoğu zaman mahrem kabul edilmesi, bilgi edinme aşamasında sosyal medya kullanımının artmasında etkili oluyor. Günümüzde artık çok daha fazla insan sağlıkla ilgili konularda interneti kullanıyor; dolayısıyla sosyal medya, sağlık ve sağlık hizmetiyle ilgili konularda bilgi kaynağı olarak kullanılıyor. Amerikalıların yaklaşık yüzde 88’i sağlıkla ilgili konularda internetten arama yapıyor, yüzde 20’si ise sosyal medya araçlarını kullanarak sağlık hizmetleriyle ilgili bilgiye ulaşıyor, yüzde 20 içerisinde yer alan her dört hastadan biri ise gelecekte alacakları sağlıkla ilgili kararlarda sosyal medyanın etkili olacağını düşünüyor. Ülkemizde ise henüz konu ile ilgili detaylı bir bilimsel çalışma bulunmuyor.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Hekimlerin ve kişilerin, tıbbi faydaları klinik çalışmalarla kanıtlanmamış metodlarla hastalıkları tedavi ettiği veya tedaviye yardımcı olduğu, her türlü görsel, işitsel ve internet medyasında bu yönde birçok tanıtım ve reklam yapıldığı müşahede ediliyor. Bu tür faaliyetlerin 1219 sayılı kanuna aykırılık oluşturması hasebiyle, bu nevi faaliyetlerin tespit edilmesi durumunda kanunda öngörülen idari müeyyidelerin derhal uygulanması, adli müeyyideler açısından adli makamlara bildirimde bulunulması gerekiyor. Hukuki düzenlemelerle belirlenen yasaklardan kaçınma amacıyla sağlık sektörü çalışanları, örtülü reklamları tercih ediyorlar. Sağlık sektöründe reklam yasağı, rekabet ve daha çok kazanma isteği ile yanlış yönlendirmeleri önlemek için konulmuştur. Bazı hukukçular, hekim ve özel sağlık kuruluşları, tüketicilerin bilgilenme hakkı sebebiyle sağlık sektöründe reklamın serbest olması gerektiğini savunuyorlar. Türk Tabipler Birliği, reklam yasağından şikayet edilmesinin nedeni olarak, yasağın özünün ve amacının yeteri kadar hissedilmemesi veya menfaatin etkili olduğunu belirtiyor.
