Kendi ülkelerinde yararlanamadıkları sağlık hizmetlerini farklı ülkelerde alabilmek için gelişmiş ülkelere doğru seyahat olarak şekillenen sağlık turizmi; tedavilerin sigorta kapsamı dışında kaldığı, sağlık sigortasının ve tedavi hizmetlerinin pahalı olduğu, çeşitli tedaviler için uzun bekleme sürelerinin olduğu ülkelerdeki hastaların, gelişmekte olan ülkelere tedavi olma amacıyla seyahat etmesi biçimine dönüştü. Küresel sağlık turizmi pazarının hacminin 100 milyar dolar olduğu tahmin edilmektedir.
Sağlık turizmi, bireylerin koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmeti almak amacı ile kendi iradesine dayalı yaşadıkları ülke dışına seyahatidir. Salgın; sınırların kapanması, ülkeler arasındaki seyahat ve ticaretlerin kısıtlanması, sağlık ve ilgili sektörlerin salgınla mücadeleye odaklanması nedeniyle, küresel sağlık turizmi üzerinde ciddi bir olumsuz etki yarattı. Diğer yandan, yapılan çalışmalar olumlu yansımalarının da varlığını göstermektedir. Bu durum, krizin fırsata çevrilmesi olarak da tasvir edilebilir. Küresel boyutta, sağlık gelişmelerinin desteklenmesi ve hızlanması, takip sistemlerinin hızla kurulması ile yakın çevredekilerle olan bağlantının fark edilmesi sağlandı. Tele Tıp, çevrimiçi tanı ve konsültasyon tekliflerini genişleterek, potansiyel müşterilerle iletişimi sürdürmeye imkan verir. Farklı ülkeler ve bölgeler arasında uluslararası seyahate izin veren karşılıklı bir anlaşma olan seyahat balonları da salgınla beraber kullanılmaya başlandı.
Türkiye için birçok fırsat var
Türkiye, proaktif bir bakış açısıyla, turizm ve sağlık sektörünü birleştirerek, uluslararası arenada sağlık turizminde ivme kazanabilir. 2020 yılında, salgına rağmen Türkiye’yi tercih eden sağlık turistlerinin sayısı 726 bin civarındaydı. 2021 yılının dokuzuncu ayına kadar ise bu sayı 900 bine ulaştı. Buradaki kritik nokta, Türkiye’nin yalnızca isteğe bağlı branşlarda değil, hayati branşlarda da pazarda yer almasıdır. Sağlık beşeri sermayesinin ve altyapısının yetkinliği, salgın sürecinde Türkiye’nin sağlık kuruluşlarının kapasite ve nitelikleri açısından iyi durumda olduğunun kanıtlanmış olması, maliyet avantajı ile Türkiye’nin dünya çapında bilinen ve tercih edilen bir turizm merkezi olması güçlü yönlerini oluşturur. En büyük zayıflıklarımızdan biri, tercih edilen tedavilerin katma değerinin düşük olmasıdır. Diaspora Türklerinin varlığı, termal kaynakların yoğunluğu, dünyada artan yaşlı nüfusun fazlalığı, gelişmiş ülkelerde sağlık kuruluşlarında bekleme süresinin uzunluğu ile dört saatlik uçuş mesafesinde 57 ülke ve 1,5 milyardan fazla insanın yaşadığı coğrafyada olmak Türkiye için fırsatları oluşturur.
Sağlık güvenliği öncelik haline geldi
Pandemi, pazar trendleri üzerinde değişikliklere neden olarak talep faktörlerinin şekil değiştirmesine sebep oldu. Sağlık turistlerinin seyahat motivasyonları ve beklentileri değişti. Yeni normalde, sağlık turisti hastalarının en çok önem verdiği etken; güvenlik oldu. Salgın öncesinde güvenlik; terörden etkilenmemek, güvenli yerlerde olmak biçiminde şekillenirken; salgın sonrasında sağlık güvenliği öncelik haline geldi. Sağlık turizmindeki güvenlik endişesini ortadan kaldırmak için devlet destekli bilgi ve hizmet paylaşımı zaruri oldu. Salgın sırasında, kronik vakalar hastanelere gitmeyerek kontrollerini ertelerken, acil olmayan diş tedavileri de sekteye uğradı. Korunma amaçlı kişilerin evde kalması sonucunda, kilo alma, sigara kullanma, çeşitli davranış bozukluklarının görülmesi, güneş ışığından yeterince faydalanamama söz konusu oldu. Kardiyovasküler sistem hastalıkları, kanser, KOAH, obezite gibi bulaşıcı olmayan hastalıkların görülme sıklığı arttı. Salgın sürecinde birçok insanın yaşadığı psikolojik ve zihinsel yorgunluk ile salgınla şekillenen sağlıklı kalma ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yönelik güdü; termal, wellnes ve SPA turizminin de hız kazanacağını göstermektedir. Ayrıca, kapsayıcı, sürdürülebilir, dayanıklı ve esnek bir sağlık turizm modeli oluşturmak zaruridir. Salgın sonrasında sağlık turizmi sektöründe başarılı olacak ülkeler; salgını iyi yönetebilen, güvenlik riskini en aza indirenler olacaktır.
