Yeşil tahvillerle sağlanan fonlar iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik yenilenebilir enerji, sürdürülebilirlik projeleri, enerji, su ve hammadde verimliliği yatırımlarının finansmanında kullanılır. Dünyada en çok euro ve ikinci sırada dolar üzerinden yeşil tahvil ihracı söz konusu iken ülkemiz için TL cinsinden ihraca çıkabilmek önemli bir adımdır.
Pandemi sürecinde genişlemeci politikalar ile piyasalara kaynak aktarımının hızlanması, fonların çevreci politikalarla uyumlu yatırımlara yönelmesi konusunu gündeme getirdi. 2015 Paris İklim Anlaşması’na uyumlu, çevreye duyarlı yatırımların önemi her geçen gün artarken ekonomilerin durgunluğa girmesinden olumlu diyebileceğimiz iki gelişme ortaya çıktı; ilki sera gazı salınımının azaldığını görmek, ikincisi aktarılan fonlar için Paris İklim Anlaşması’na duyarlı projelere önem verileceğinin açıklanmasıdır. Örneğin, geçtiğimiz aylarda Avrupa Birliği’nin açıkladığı 750 milyar euroluk destek paketinde hibe ve kredi fonu olarak kullandırılacak tutarlar için Paris İklim Anlaşması’nın ilkelerine uyumlu yatırımlara öncelik verileceği belirtilmişti. En yalın haliyle bu ilkeler, yenilenebilir enerjiye yönelinmesini, sera gazı salınımlarının ve fosil yakıt kullanımının azaltılmasını hedefleyerek yüz yılın sonunda küresel ısınmanın 2 derecenin altında tutulması içindir.
Geleneksel tahvillerden farkı
Çevreye duyarlı projelerin önem kazanmasıyla son yıllarda adını duyurmaya başlayan yeni bir yatırım aracı; yeşil tahvillerin ihracının artacağını bekleyebiliriz. Yeşil tahvillerle sağlanan fonlar iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik yenilenebilir enerji, sürdürülebilirlik projeleri, enerji, su ve hammadde verimliği yatırımlarının finansmanında kullanılır. Yeşil tahvillerin geleneksel tahvillerden farkını elde edilen getirinin yalnızca yeşil projelere aktarılabileceği şeklinde tanımlayabiliriz. Çalışma şekli özetle; bir banka yeşil tahvil ihracına çıkar, IFC gibi bir yatırımcı bu tahvilleri satın alır ve diğer yatırım araçları gibi bundan getiri elde eder. Diğer yandan banka, güneş enerjisi, rüzgar türbinleri gibi iklim değişikliği ile mücadele eden yatırımların fonlanması için parayı kullandırır ve tahvilin vadesi geldiğinde yatırımcılar sermayelerini geri alırlar.
Çevre dostu teknoloji yatırımlarında kullanılacak
Yeşil tahvillerin tarihçesine bakarsak; dünyada ilk yeşil tahvil ihracı 2007 yılında Avrupa Yatırım Bankası tarafından 600 milyon euro tutarındaki arz ile gerçekleştirildi. Ülkemizden ise ilk kez 2016 yılında uluslararası piyasalara Türkiye Sınai Kalkınma Bankası tarafından yedi bankanın koordinatörlüğünde 300 milyon dolarlık, beş yıl vadeli yeşil tahvil ihracı yapıldı. Bu ihraç, uluslararası piyasalarda 317 kurumsal yatırımcıdan planlanan tutarın 14 katı talep alınarak yaklaşık 4 milyar dolar tutarında talep gördü. Ardından 2017 yılında Garanti BBVA’nın IFC ile ipotek teminatlı menkul kıymet ihracı programı kapsamında 150 milyon dolar tutarındaki yeşil tahvil ihracı gerçekleşti. Daha sonra 2020 Temmuz ayında Vestel Şirketler Grubu, Türkiye'nin uluslararası bir derecelendirme kuruluşu tarafından onaylı TL cinsinden ilk yeşil tahvil ihracını gerçekleştirdi. Garanti BBVA aracılığıyla gerçekleştirilen yeşil tahvil ihracıyla elde edilen kaynağı su kaynaklarının korunması, karbon azaltımı, enerji verimliliği ve atıkların azaltılması gibi alanlara katkı sağlayan Ar-Ge çalışmaları ve çevre dostu teknoloji yatırımları için kullanılacağı açıklandı. Dünyada en çok euro ve ikinci sırada dolar üzerinden yeşil tahvil ihracı söz konusu iken ülkemiz için TL cinsinden ihraca çıkabilmek önemli bir adımdı ve yeşil ekonomiye yönelik artan farkındalık ile bu adımların çoğalacağını öngörüyoruz.
