Dünya Sağlık Örgütü'nün covid-19 için “pandemic” açıklamasında bulunması birçok ülkeyi harekete geçirdi. Uluslararası sağlık kuruluşları da her fırsatta virüse karşı alınması gereken tedbirleri belirtmeyi sürdürüyor. Peki, tam olarak pandemi ne demek, sağlık açısından neyi ifade ediyor?
Pandemi Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yapılan açıklama sonrasında bir kez daha gündeme geldi. Salgın hastalıklar için kullanılan terimlerden biri olan pandemi, tehlikenin küresel çapta olduğunu bir kez daha gösterdi. Peki, pandemi ne demek, hangi anlama geliyor? İşte Dünya Sağlık Örgütü'nün pandemi ile ilgili bilgilendirmesi…
Pandemik Hastalık Nedir?
Pandemi, dünyada birden fazla ülkede veya kıtada, çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara verilen genel isimdir. Pandemi durumu virüslerde karşılaşılabilir. Virüsün yayılması ve tutunması pandemik olarak yorumlanır. Pandemik, dünyada eş zamanlı olarak çok yaygın bir şekilde, çok fazla sayıda insanı tehdit eden bulaşıcı hastalıklara verilen isimdir. Bir hastalık veya tıbbi durum, sadece yaygın olması ve çok sayıda insanın ölümüne yol açması nedeniyle pandemi olarak nitelendirilemez, aynı zamanda bulaşıcı olması gereklidir. Örneğin kanser, insanlarda çok sayıda ölüme sebep olan bir hastalık olmasına rağmen bulaşıcı olmadığı için pandemi olarak adlandırılmaz.
Üç Koşulu Sağlamalı
WHO tanımlamasına göre bir pandemik ancak üç koşulu sağladığında başlamış sayılır. Bunlar nüfusun daha önce maruz kalmadığı bir hastalığın ortaya çıkışı, hastalığa sebep olan etmenin insanlara bulaşması ve tehlikeli bir hastalığa yol açması, hastalık etmeninin insanlar arasında kolayca ve devamlı olarak yayılmasıdır.
Influenza Ve İspanyol Gribi
Corona virüs salgını şu sıralarda dünyayı kasıp kavururken insanlık tarihinde daha önce de benzer pandemi vakaları görülmüştür. Solunum yolunu etkileyen tek grip salgını corona virüs değildir. Influenza virüsü halk arasında grip olarak bilinen virüs türüdür. 1968 yılında bu hastalığın mutasyona uğramış versiyonu H3N2, bir milyon insanı öldüren bir salgına dönüştü. Birinci Dünya Savaşı'nın son yılında H1N1 olarak sınıflandırılan influenza pandemisi tüm dünyayı kasıp kavuruyordu. Yaklaşık 500 milyon insanın yaklaşık üç yıl süren salgından etkilendiği düşünülüyor. İspanyol gribi olarak da bilinen ve 1918-1920 yıllarında görülen salgında ölü sayısı net olarak bilinmiyor. Corona virüsten farklı olarak sağlıklı genç bireyleri de etkileyen bu salgının 20 ila 50 milyon arasında insanı öldürdüğü tahmin ediliyor.
Kolera Ve Veba
Kolera 19'uncu ve 20'nci yüzyıllarda en fazla can alan hastalıkların başında geliyor. 1800'lerin başından itibaren dünya üzerinde farklı farklı kolera salgınları yaşandı. Osmanlı da bu salgınlardan etkilenen ülkelerden biriydi. Hindistan'da ortaya çıktı. Anadolu'nun içinde olduğu birçok alana yayıldı. Hastalığın sadece Hindistan'da 800 binden fazla insanı öldürdüğü düşünülüyor. Birçok salgından farklı olarak koleranın kaynağı virüs değil, vibrio cholerae adı verilen bir bakteridir. 14'üncü yüzyıla damgasını vuran olaylardan veba salgını ‘Kara Ölüm’ olarak adlandırılıyor. 1346'dan 1353'e kadar etkili olan salgının ne kadar insanı öldürdüğü tam olarak bilinmiyor. Tarihçiler sayısının en az 75 milyon olduğunu ifade etse de, rakamı 200 milyon insana kadar çıkartan araştırmacılar da var. Asya'da başlayan bu salgın gemilerle Avrupa'ya taşındı. O dönem Avrupa'da şehirleşmiş bütün kentleri etkisi altına alan veba salgını şehirli nüfusun önemli bir bölümünü öldürdü. Tarihçiler dönemin önemli kentlerinden olan Floransa'da nüfusun üçte birinin vebadan öldüğünü düşünüyor.
