Dünya Sağlık Örgütü (WHO), maymun çiçeği olarak da bilinen mpox virüsü hakkında küresel acil durum ilan ettiğinde hepimizin aklına "Bu yeni Covid-19 salgını mı?" diye soru geliyor.Öncelikle bu soruyu sormak makul ancak cevabım "Hayır" olduğunu söylemek isterim.
Uzun süredir varlığı bilinen bir hastalık olmasına rağmen, dünyada ilk defa bu kadar yaygınlaşarak birçok ülkede tespit edilen maymun çiçeği hastalığı; bildiğimiz özellikleriyle COVID-19 gibi hızla yayılan bir hastalık değildir. Ancak ilk defa bu kadar yaygınlaşması; hastalığın önemini gözardı etmememiz gerektiğini de gösteriyor. 70 li yılların sonuna kadar yapılan Çiçek aşısı bu virüsten koruduğu düşünülüyor Ama Çiçek aşısının 1980 li yıllarda sonlandırılması ile bağlantılı olarak azalan nüfus bağışıklığı, maymun çiçeği hastalığının yeniden canlanması için bir neden olduğu da düşünülmektedir. İnsandan insana bulaşma olasılığı yalnızca ev halkı üyeleri arasında değil, hasta bireylere temas edenler arasında da bir endişe kaynağıdır.
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI NEDİR?
Hastalığa, Poxviridae ailesindeki Orthopoxvirus cinsinin bir üyesi olan maymun çiçeği virüsü Monkeypox hastalığına neden olur. Monkeypox, öncelikle Orta ve Batı Afrika'nın tropikal yağmur ormanlarında ortaya çıkan ve zaman zaman diğer bölgelere ihraç edilen viral bir zoonotik hastalıktır..
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Ateş, yoğun baş ağrısı, lenfadenopati (lenf bezlerinin şişmesi), sırt ağrısı, kas ağrıları ve şiddetli halsizlik ile karakterize invazyon dönemi 0-5 gün arasında sürer.
Deri döküntüsü genellikle ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar. Döküntü, gövdeden ziyade yüz ve ekstremitelerde daha konsantre olma eğilimindedir. Döküntüler genelde yüzde başlayıp (vakaların %95'inde) ve avuç içlerini ve ayak tabanlarını (vakaların %75'inde) etkiler. Ayrıca oral mukozalar (vakaların %70'inde), genital bölge (%30) ve konjonktiva ile birlikte kornea da (%20) etkilenir. Döküntü, ardışık olarak maküllerden (düz tabanlı lezyonlar) papüllere (hafifçe kabarık sert lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu lezyonlar), püstüllere (sarımsı sıvı ile dolu lezyonlar) ve kuruyup dökülen kabuklara doğru değişiklik gösterir.
Çiçek hastalığı ve suçiçeği hastalığıyla benzer bir hastalık mıdır?
Çiçek’li hastalıklar virüslerin neden olduğu birbirine benzer hastalıklar. Dolayısıyla çiçek ve suçiçeğinde görülen cilt lezyonlarına benzer lezyonlar maymun çiçeğinde de görülüyor. Ancak hem lezyonların vücuttaki yerleşimleri hem görüntüleri hem de seyirleri farklı.
Ayrıca çiçek hastalığı aşı sayesinde yeryüzünden silindi. Maymun çiçeğinde lenf düğümlerinde şişme olması önemli bir başka farklılık. Yakın zamanda (son bir ay içinde) hastalığın görüldüğü Afrika ülkeleri ve İspanya, Portekiz gibi Avrupa ülkelerine gitmiş olan kişilerde hastalık belirtilerinin görülmesi maymun çiçeğini düşündürmeli.
NASIL BULAŞIR?
Monkeypox virüsü bir kişiden diğerine lezyonlar , vücut sıvıları, solunum damlacıkları ve yatak örtüsü gibi kontamine materyallerle temas yoluyla bulaşırAnneden fetüse plasenta yoluyla da bulaşabilir.
TEDAVİSİ VAR MI?
Henüz maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu için kanıtlanmış, güvenli bir tedavi yoktur. Maymun çiçeği salgınını kontrol altında tutmak amacıyla çiçek hastalığı aşısı, antiviraller ve İntravenöz immün globulin (VIG) kullanılabilir.
