İŞ HUKUKUNDA İBRANAME
İŞ HUKUKUNDA İBRANAME 6098 Sayılı Borçlar Kanununun 420. Maddesi ile getirilen düzenleme ile iş hukukuna ilişkin ibranameler belli
İŞ HUKUKUNDA İBRANAME
6098 Sayılı Borçlar Kanununun 420. Maddesi ile getirilen düzenleme ile iş hukukuna ilişkin ibranameler belli geçerlilik şartlarına bağlanmıştır.Şartlar belirlenirken işçiyi koruma ve gözetme ihtiyacı dikkate alınmıştır.
İbraname elle veya bilgisayarla yazılabilir.Noter huzurunda yapılması zorunlu olmamakla birlikte , ispat açısından yararlıdır.
İbra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça ve detaylı olarak belirtilmesi gerekir.İşçi tarafından ibra edilen fazla çalışma ücretleri , yıllık ücretli izin , ihbar tazminatı , kıdem tazminatı , ücret gibi işçilik alacaklarının nitelik ve miktarları ayrı ayrı , açık ve anlaşılabilir şekilde ibraname içeriğine yazılmalıdır.İbranamede yer almayan işçilik alacakları için borcun sona erdiği söylenemez.Hakkın gerçek tutarda ödendiğini ihtiva etmeyen ibra sözleşmeleri veya ibra beyanını içeren diğer ödeme belgeleri , içerdikleri miktarla sınırlı olarak makbuz hükmündedir.Bu halde dahi ödemelerin banka aracılığı ile yapılmış olması gerekir.
İş akdi sona ermeden ibraname düzenlenemez.Düzenlenmiş ise kesin olarak hükümsüzdür.Aynı şekilde kanunun amir hükmü gereği iş akdinin sona ermesinden itibaren bir ay geçmeden imzalanan ibranamelerde hükümsüzdür.
İşçi , ibra belgesinde “yasal haklarını saklı tutmuşsa” ibra iradesi yoktur.Geçerli bir ibranameden sözedilemez.
İbraname ancak geçmişte doğmuş alacalaklar için düzenlenebilir.Gelecekte doğacak işçi haklarını kapsayamaz ve bu haklar için geçerli kabul edilemez.
İş hukukunda ibraname konusu ile ilgili bazı Yargıtay kararları , konunun daha iyi anlaşılması için aşağıda özetlenmiştir.Yargıtay’a göre ;
-İbranamede gösterilen miktarların ödenip ödenmediği mutlaka araştırılmalıdır.
-İbranamede miktar yazılı olmadığından ödenmediği kabul edilmelidir.
-İbranamede tarih yoksa , fesihten sonra alındığı anlaşılmadığından itibar edilmemelidir.
-Çalışırken alınan ve miktar da içermeyen ibranameye itibar edilemez.
-İş akdi devam ederken alınan ibranameler geçersiz ise de , miktar içeren bu tür ibranameler ödeme makbuzu olarak değerlendirilmelidir.
-Fesihten sonra alınan ancak işçilik alacalarının tek tek yazılmadığı ve miktar da içermeyen ibranameye itibar edilmemelidir.
-Fesihten bir ay sonra alınan ve yıllık iznin kullanıldığını gösteren ibranameye itibar edilmelidir.
-Ödenen alacak kalemlerini tek tek göstermeyen (alacağım kalmamıştır şeklindeki) soyut ve genel olarak düzenlenen belgelere, iş hukukunda işçinin korunması ve işçi lehine yorum ilkeleri gereğince itibar edilemez.
-İbranamede fazla çalışma yapmadım yazdığından , fazla çalışma yapılmadığı kabul edilmelidir.
-İbranamede yıllık izinlerini kullandığını , ücretlerini aldığını beyan ettiğinden irade fesadı ispatlanamadığından itibar edilmelidir.
-İbranamede miktar yazılı olsa da işçi ödemeyi inkar ettiğinden ödeme hususu araştırılmalıdır.
-İbraname tarih içermese de , miktar içeriyorsa ödeme ispatlandığında makbuz hükmündedir.
-Matbu nitelikte olan ibranameye itibar edilemez.Ancak miktar içeren kısımlar geçerlidir ve makbuz hükmündedir.
-Matbu ibranamedeki ödeme miktarları belgelendirilmelidir.
-Paragraflar arasında boşluk bulunan ibranameye itibar edilemez.
-Farklı kalemle yazılan ibranameye kural olarak itibar edilemez.
-İbranamenin iradesi sakatlanarak (hata , hile , ikrah) alındığını ileri süren işçinin bir yıllık hak düşürücü süre içinde bu hususu ileri sürmesi gerekir.Sürmemiş ise , miktar içeren ibranameye değer verilmelidir.
-İbranamenin imza kısmının karalanmış olması , baskı yapıldığına işaret olabilir.
-Noterde düzenlenen aksi de ispat edilemeyen ibranameye itibar edilmelidir.
-Noterde düzenlenen ibranamenin aksi ancak kesinleşmiş mahkeme kararı ile ispatlanabilir.
Yukarıdaki yazıda iş hukukunda ibraname ile ilgili basit ve genel bilgilere yer verilmiştir.Her olay , farklı unsurlar içerdiğinden Yargıtay içtihatlarının birebir uygulanma olanağı yoktur.Mahkeme her olayı kendi özellikleri ile yorumlayacaktır.Bu nedenle ihtilaf doğmadan veya doğduktan sonra bir hukukçudan yardım alınması hem işçi hem de işveren tarafının yararına olacaktır.
Herkesin bol kazançlı bir ay geçirmesini dilerim. Av. Seyfettin Aloğlu
6098 Sayılı Borçlar Kanununun 420. Maddesi ile getirilen düzenleme ile iş hukukuna ilişkin ibranameler belli geçerlilik şartlarına bağlanmıştır.Şartlar belirlenirken işçiyi koruma ve gözetme ihtiyacı dikkate alınmıştır.
- maddeye göre ; ibra sözleşmesinin yazılı olması , ibra tarihi itibari ile sözleşmenin sona ermesinden itibaren en az bir aylık sürenin geçmiş bulunması , ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi , ödemenin hak tutarına nazaran noksansız ve banka aracılığıyla yapılması şarttır.Bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibraname kesin olarak hükümsüzdür.
İbraname elle veya bilgisayarla yazılabilir.Noter huzurunda yapılması zorunlu olmamakla birlikte , ispat açısından yararlıdır.
İbra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça ve detaylı olarak belirtilmesi gerekir.İşçi tarafından ibra edilen fazla çalışma ücretleri , yıllık ücretli izin , ihbar tazminatı , kıdem tazminatı , ücret gibi işçilik alacaklarının nitelik ve miktarları ayrı ayrı , açık ve anlaşılabilir şekilde ibraname içeriğine yazılmalıdır.İbranamede yer almayan işçilik alacakları için borcun sona erdiği söylenemez.Hakkın gerçek tutarda ödendiğini ihtiva etmeyen ibra sözleşmeleri veya ibra beyanını içeren diğer ödeme belgeleri , içerdikleri miktarla sınırlı olarak makbuz hükmündedir.Bu halde dahi ödemelerin banka aracılığı ile yapılmış olması gerekir.
İş akdi sona ermeden ibraname düzenlenemez.Düzenlenmiş ise kesin olarak hükümsüzdür.Aynı şekilde kanunun amir hükmü gereği iş akdinin sona ermesinden itibaren bir ay geçmeden imzalanan ibranamelerde hükümsüzdür.
İşçi , ibra belgesinde “yasal haklarını saklı tutmuşsa” ibra iradesi yoktur.Geçerli bir ibranameden sözedilemez.
İbraname ancak geçmişte doğmuş alacalaklar için düzenlenebilir.Gelecekte doğacak işçi haklarını kapsayamaz ve bu haklar için geçerli kabul edilemez.
İş hukukunda ibraname konusu ile ilgili bazı Yargıtay kararları , konunun daha iyi anlaşılması için aşağıda özetlenmiştir.Yargıtay’a göre ;
-İbranamede gösterilen miktarların ödenip ödenmediği mutlaka araştırılmalıdır.
-İbranamede miktar yazılı olmadığından ödenmediği kabul edilmelidir.
-İbranamede tarih yoksa , fesihten sonra alındığı anlaşılmadığından itibar edilmemelidir.
-Çalışırken alınan ve miktar da içermeyen ibranameye itibar edilemez.
-İş akdi devam ederken alınan ibranameler geçersiz ise de , miktar içeren bu tür ibranameler ödeme makbuzu olarak değerlendirilmelidir.
-Fesihten sonra alınan ancak işçilik alacalarının tek tek yazılmadığı ve miktar da içermeyen ibranameye itibar edilmemelidir.
-Fesihten bir ay sonra alınan ve yıllık iznin kullanıldığını gösteren ibranameye itibar edilmelidir.
-Ödenen alacak kalemlerini tek tek göstermeyen (alacağım kalmamıştır şeklindeki) soyut ve genel olarak düzenlenen belgelere, iş hukukunda işçinin korunması ve işçi lehine yorum ilkeleri gereğince itibar edilemez.
-İbranamede fazla çalışma yapmadım yazdığından , fazla çalışma yapılmadığı kabul edilmelidir.
-İbranamede yıllık izinlerini kullandığını , ücretlerini aldığını beyan ettiğinden irade fesadı ispatlanamadığından itibar edilmelidir.
-İbranamede miktar yazılı olsa da işçi ödemeyi inkar ettiğinden ödeme hususu araştırılmalıdır.
-İbraname tarih içermese de , miktar içeriyorsa ödeme ispatlandığında makbuz hükmündedir.
-Matbu nitelikte olan ibranameye itibar edilemez.Ancak miktar içeren kısımlar geçerlidir ve makbuz hükmündedir.
-Matbu ibranamedeki ödeme miktarları belgelendirilmelidir.
-Paragraflar arasında boşluk bulunan ibranameye itibar edilemez.
-Farklı kalemle yazılan ibranameye kural olarak itibar edilemez.
-İbranamenin iradesi sakatlanarak (hata , hile , ikrah) alındığını ileri süren işçinin bir yıllık hak düşürücü süre içinde bu hususu ileri sürmesi gerekir.Sürmemiş ise , miktar içeren ibranameye değer verilmelidir.
-İbranamenin imza kısmının karalanmış olması , baskı yapıldığına işaret olabilir.
-Noterde düzenlenen aksi de ispat edilemeyen ibranameye itibar edilmelidir.
-Noterde düzenlenen ibranamenin aksi ancak kesinleşmiş mahkeme kararı ile ispatlanabilir.
Yukarıdaki yazıda iş hukukunda ibraname ile ilgili basit ve genel bilgilere yer verilmiştir.Her olay , farklı unsurlar içerdiğinden Yargıtay içtihatlarının birebir uygulanma olanağı yoktur.Mahkeme her olayı kendi özellikleri ile yorumlayacaktır.Bu nedenle ihtilaf doğmadan veya doğduktan sonra bir hukukçudan yardım alınması hem işçi hem de işveren tarafının yararına olacaktır.
Herkesin bol kazançlı bir ay geçirmesini dilerim. Av. Seyfettin Aloğlu
