Lensa’nın Sihirli avatarları


prof.Dr.Feride Bahar Işın

prof.Dr.Feride Bahar Işın

Okunma 04 Ocak 2023, 18:36

Kullanıcıların özçekimlerini bilim kurgu, anime veya fantezi karakterleri olarak kendilerinin tarz portrelerine dönüştürmelerine olanak tanıyan Lensa, avatarları yapay zekasını eğitmek için sanatçıların çalışmalarına el koymakla suçlanan açık kaynaklı görüntü oluşturma platformu Stable Diffusion’nı kullanarak oluşturmaktadır. Çeşitli sanatsal tarzlarda bir kişinin yüzünün portrelerini oluşturan yeni bir fotoğraf uygulaması olan Lensa ve benzeri yapay zeka uygulamaları hem dijital sanat eserlerini çalmak ve kopyalamakla hem de bu durumu normalleştirmekle suçlanmaktadır. Uygulama, yapay zekanın sanatta kullanımına ilişkin etik konusundaki endişeleri de alevlendirmektedir.

İnsanların resimlerinin, izinleri olmadan yüklenmesiyle ilgili endişeler, bu yüklenen fotoğrafların bir kısmının yetişkinlere uygun içerik oluşturmak ya da yüklenen görüntülerin yapay zekayı daha fazla eğitmek için kullanıldığına dair suçlamalar da söz konusudur. Ayrıca, en basit ifadeyle, Lensa kullanıldığında kişi kendi yüzünün haklarından vazgeçmekte hatta bunun için de para harcayarak, yağmacı veri paylaşım uygulamalarına hizmet etmektedir.

Erkek avatarların kahraman kişilerle, kadın avatarların ise kadınların bu şekilde tasvir edilmek isteyip istememelerine bakılmaksızın aşırı cinsellikle görselleştirildiği iddia edilmektedir. Ayrıca, kadınların tenlerinin beyazlatılması ya da yüz hatlarının ingilizleştirilmesi gibi ırksal birtakım önyargıların varlığı da tartışılmaktadır. Hatta, asyalı bireylerin yapay zeka modelinin özçekimlerinde anime veya video oyunu karakterlerine gore modellenmiş Asyalı kadınların resimleri çoğunlukla göze çarpmaktadır. Çünkü, makine öğrenimi algoritmaları, hem onları kodlayan mühendislerin hem de onları ürün olarak kullanan tüketicilerin kültürel önyargılarını yeniden üretmektedir. Diğer bir deyişle, insane yapımı, filtrelenmemiş çevrimiçi veriler, insanlığın mevcut önyargılarının ve güzellik klişeleri ile geleneksel cinsiyet kalıplarının uygulamada vücud bulmasına sebep olmaktadır.

Yapay zekanın sanatçıların yerini alamayacağı, ancak bir yardımcı araç olabileceği kesindir. Aslında tartışma, yapay zeka sanat programlarının varlığı değil, kullanıldığında telif hakkının verildiği bir tercih programı oluşturmanın gereğidir. Teknolojinin yasadan daha hızlı ilerlemesi ve şuanda yapay zekanın görüntü oluşturmak ve satmak için telif hakkıyla korunan verileri kullanmasına karşı yasal bir emsal bulunmadığı için, yaşayan sanatçıların telif hakkıyla korunan görüntülerinin onların rızası olmadan veya onlara atıfta bulunmadan kullandığı"yasal bir gri alan” ortaya çıkmaktadır. Bu soruna en hızlı şekilde çözüm bulunacak bir yasal platform oluşturulması zaruridir. Yapay zeka platformlarını kullanan bireylerin de, platformların olası risk veya yaratabileceği sorunlar hususunda bilgilendirilmesi önem taşımaktadır.

Yorum Ekle
İsim
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.