İstatiksel rakamlara göre, her 4 yetişkinimizden en az biri ya obez ya diyabetli ya da hipertansiyonlu. Yine uzmanlara göre, her 4 yetişkinden birinin karaciğeri kesinlikle yağlı. Kalp damar hastalıkları, kronik nörolojik hastalıklar ve benzeri sağlık problemlerinde de ciddi bir artış var. Peki, bu kötü gelişmenin nedenleri neler? Nedeni İNSÜLİN DİRENCİ!
İnsülin direnci nedir?
İnsülin, yemek yediğinizde kanda yükselen kan şekerinin kas, yağ ve karaciğer hücrelerine taşınmasını sağlamak için, pankreastan salgılanan bir hormondur. Vücudunuzda insülin direnci geliştiğinde ise bu hücreler, insüline karşı duyarsız hale gelir ve insülinle beraber kandaki şekerin geçişini önler. İnsülin direnci arttıkça geçiş daha da zorlaşır, hücrelere şeker girmedikçe veya ihtiyaçtan az alındıkça pankreas kanda şekeri taşıyacak yeterli insülin olmadığını düşünerek daha fazla insülin salgılar. Daha fazla insülin salgılanması da belirli bir süre sonra pankreasın yorulmasına ve dirence sebep olur.
Kimler risk altında?
- İdeal kilosundan fazla olanlar/Beden kitle indeksi 25’den fazla olan kişiler
- Bel çevresi erkeklerde 95cm’den, kadınlarda 85 cm’den fazla olan kişiler
- Ailesinde şeker hastalığı olan kişiler
- Gebelik sürecinde gestasyonel diyabet tanısı almış olan kişiler
- Gün içerisinde hareketsiz olan, fiziksel aktivitesi kısıtlı bireyler
- Tansiyon ve kalp hastalığı olan bireyler
Belirtileri nelerdir?
Aşırı tatlı isteği
Yorgunluk, halsizlik
Kilo verememe
Ani ve sık acıkma
Doygunluk hissinin oluşmaması /geç oluşması
Ani uyku hali
Erkeklerde karın bölgesinde yağlanma/ Kadınlarda kalçalarda ve karın bölgesinde yağlanma
Yemeklerden sonra uyku hali
İnsülin direnci nasıl teşhis edilir?
İnsülin direncinizi ölçtürmek istiyor iseniz, en yakın hekiminize başvurunuz. 12 saat açlık sonrası vereceğiniz kan ile açlık kan şekeri ve açlık insülin hormonu tetkik edilir. Bu değerlerden hesaplanan HOMA-IR indeksi üzerinden tanı konulur.
İnsülin direncinde beslenmede nelere dikkat edilmelidir?
İnsülin direnci varlığında kandaki şeker içeriğini ani ve aşırı yükseltebilecek besinlerden uzak durmalısınız.
Bu besinleri tüketmekten kaçının:
- Şeker ve şekerden yapılmış tatlı, bal, reçel, pekmez, vb.
- Tuz
- Beyaz un ve bundan yapılmış ekmek, yufka, hamur işi, vb.
- Kestane
- Patates
- Pirinç
- Mısır
- Leblebi
- Muz, üzüm, kayısı, kavun ve tüm kurutulmuş meyveler
İnsülin direncini yenmek için;
- Basit şekerden ve basit şeker içeren besinlerden uzak durun
- Karbonhidrat içeren besinleri tek başına tüketmemeye özen gösterin, yanına süt/yoğurt/peynir veya badem/fındık/ceviz gibi protein kaynağı olan besinler eklemek kan şekerini kontrol altına almanıza yardımcı olabilir.
- Çok uzun saatler aç kalmayın ve 3 ana öğünü atlamayın.
- Meyvelerin suyu yerine kendisini tüketmeye özen gösterin çünkü meyveler aynı zamanda lif içerirler ve bu sayede kan şekerini daha yavaş yükseltirler. Meyve tüketirken porsiyon ölçülerine de dikkat edin, meyve karbonhidrat içeren bir besin olduğu için fazla tüketmek kan şekerinizi kontrol altına almanızı zorlaştırabilir.
- Beyaz ekmek yerine tam buğday, tam çavdar ekmeği, pirinç yerine bulgur tüketmeye çalışın. Tam tahılların tüketimine özen gösterin.
- Haftada en az 2-3 kez kuru baklagiller tüketin.
- Yoğurt, kefir, pancar gibi probiyotik besinleri beslenmenize ekleyin.
- Gün içinde en az 2 -2.5 litre su içmeye özen gösterin
- Öğünlerinizde mutlaka protein kaynağı besinlere yer verin.
- Düzenli egzersizi hayatınızın bir parçası haline getirin…
