Makale: Sabire Yazıcı, Nazar Trans Şirket Yetkilisi
Soğuk zincir taşımacılığı gıda ve ilaç güvenliği açısından çok hassas faaliyetler bütünüdür. İşletmeler, artık bilindik taşımacılık şekilleri ile hareket etmiyor, aynı zamanda sektörel anlamda ihtiyaç şeklinde değerlendirilebilecek faaliyetler üzerine de odaklanıyorlar.
Lojistik sektörü içerisinde birbirinden farklı uygulamalar olmakla birlikte, özellikle teknoloji desteği ile lojistik faaliyetlerinin çeşitlendirildiği gözlemleniyor. Buna göre işletmeler, artık bilindik yöntemler ve bilindik taşımacılık şekilleri ile hareket etmiyor, aynı zamanda sektörel anlamda ihtiyaç şeklinde değerlendirilebilecek ve önem arz eden faaliyetler üzerinde de odaklanıyorlar. Söz konusu yenilikçi taşımacılık anlayışlarının içerisinde yer alan ve mevcut süreçte, dünya genelinde önem arz eden bir sistem olarak soğuk zincir taşımacılığı hem devlet yönetimlerinin hem de işletmelerin üzerine odaklandıkları yeni bir taşımacılık alanıdır. Soğuk zincir taşımacılığı temel olarak gıda maddeleri ve ilaçların, depolanma sonrasında bir noktadan başka bir noktaya taşınması sürecinde, yüksek sıcaklık baskısından korunması ve taşınma anında da tıpkı depolardaki gibi yoğun soğuk hava koruması altında taşınmasını ifade eder. Ayrıca soğuk zincir lojistiği, soğuk hava desteğine ihtiyaç duyan ürünler için depolarda kullanılan sistemlerinin bir benzerini taşıma süreçlerinde de kullanır, hatta uzayan mesafe ve artan bekleme sürelerine rağmen ürünlerin dayanıklılığının arttırılmasına odaklanır.
Elektronik Unsurlarla Desteklenerek Kullanılmalı
Soğuk zincir uygulamaları, büyük ölçüde, taşımacılık firmalarının sahip oldukları taşıma araçlarının niteliğine ve dayanıklılığına bağlıdır. Birer taşıyıcı soğuk hava deposu görevi gören bu araçlar, içlerindeki gıda ürünleri ile ilaç materyallerini uzun süre boyunca yüksek kondisyonla korumak konusunda güçlü bir yapıya sahiptirler. Özellikle de teknoloji ile uyumluluk çerçevesinde ele alınan bu taşımacılık modeli gıda ve ilaç güvenliği açısından son derece hassas bir faaliyetler bütünüdür. Soğuk zincir taşımacılığında önem kazanan konu, ürünlerin ne ölçüde soğuk zincir unsuru olarak desteğe ihtiyaç duydukları ve ürünlere göre taşımacılık konusunda benimsenmesi gereken koruma ve taşıma sisteminin, elektronik unsurlarla desteklenerek kullanılmasıdır. Genel olarak soğuk zincire uyumlu taşıma yapan işletmeler, mümkün olduğunca düşük ısıda, ancak bu düşük ısıda dahi ürünlere yüksek ölçekli zarar vermeyecek şekilde bir taşıma faaliyeti gerçekleştirmeye odaklanırlar.
Sıcaklığın Sıklıkla Kontrolü Çok Önemli
2017 yılında, Avustralya Gıda ve Marketçilik Konseyi’nin dünya genelindeki verilere dayalı olarak yapmış olduğu araştırmalar neticesinde soğuk zincir taşımacılığına dair algıların ve değerlendirmelerin belirli oranda değişime uğradığı görülmüştür. Konsey’in raporu özünde, soğuk zincir taşımacılığı sadece lojistik bir süreci ifade etmez; bunun ötesinde, soğuk zincir taşımacılığı, ürünlerin ilk üretim sahasından çıkışıyla aktif hale gelir ve bu şekilde nihai kullanıcıya kadar geçen süre zarfında ürünlerin saklanması, korunması ve taşınması adına söz konusu olan tüm faaliyetleri içerir. Uygulama açısından son derece hassas bir süreci ifade eder. Buna göre soğuk zincir uygulamalarında, özellikle sıcaklığın ayarlanmasıyla birlikte sıcaklığın sıklıkla kontrolü büyük bir önem taşımaktadır. Her ne kadar işletmeler, sabit olarak depolarındaki koruma alanlarında ürünlerin korunması sürecinde sıcaklığın kontrol altına alınması konusunda zorlanmasalar da taşıma halinde bu sürecin kontrolü daha zorlu bir hale gelmektedir. Bununla birlikte soğuk zincir taşımacılığında zaman, kritik bir öneme sahiptir. Ürünlerin taşınmasına imkân sunan araçların mevcut süreçteki dayanıklılık oranı ve süresi son derece fazla olsa da taşımanın zamanında olması ve bir noktadan diğerine ürünlerin iletiminin gereken zaman diliminde sağlanması ürünlerin dayanıklılığı açısından son derece önemlidir. Bir başka deyişle, taşımacılık firmalarının sahip oldukları araçlar ne denli donanımlı olursa olsun soğuk hava depolarının ürünlerin tazeliğini, canlılığını ve kullanılabilirliğini mümkün kılabilmesi adına belirli bir zaman kısıtı söz konusudur. Bu nedenle de sürecin dikkatli bir şekilde ele alınması gerekir.
Uzaktan Takip ve Müdahale Mümkün
Son yıllarda soğuk zincir taşımacılığının uzaktan kontrol edilebilen bir mekanizmaya kavuşması neticesinde, artık hem taşıyıcı hem de üretici işletmeler, soğuk zincir taşımacılığının gerçekleştirildiği araçları uzaktan takip edebiliyor, özellikle ısıyla ilintili sorunların çözümü adına uzaktan yönlendirme ve müdahale gerçekleştirebiliyorlar. Geçmiş yıllarda sadece taşımayı gerçekleştiren görevlinin inisiyatifine ya da depo görevlilerinin yetkinliğine bırakılan bu süreç, artık yetkili kişiler tarafından uzaktan da kontrol edilebiliyor ve taşıma sürecine dair sorunlar hızlı bir şekilde çözümlenebiliyor. Üretici ve taşıyıcı işletmeler soğuk zincirin başarılı ve sağlık standartlarına uygun bir şekilde sonlandırılması üzerine odaklansalar da gerek kullanılan teknolojik araçların gerek ambalaj sistemlerinin gerekse de nitelikli çalışan eksikliği nedeni ile her yıl, özellikle gıda ürünleri başta olmak üzere ciddi kayıplar yaşanıyor.
İnsan Sağlığını Tehdit Ediyor
Soğuk zincir taşımacılığı içerisinde yer alan tüm ürünler için eşit ölçüde bir tehdit oluşturan bu durum ülke ekonomisinin ve işletmelerin finansal yapılarının zarara uğramasına sebebiyet verdiği gibi aynı zamanda insan sağlığını da ciddi ölçekte tehdit ediyor. Aynı zamanda bu zincirdeki başarısız politikaların yaratmış olduğu kayıplar, sadece gıda ya da ilaç ürünleri ile kısıtlı kalmıyor; tarım faaliyetleri, elektrik tüketimi, iş gücü gibi üretimin ve taşımacılığın içerisinde yer alan birçok yan unsur da aynı oranda zarara uğruyor. Bu kayıpların yaşanmaması adına ulusal ve uluslararası anlamdaki soğuk zincir taşımacılığı uygulamalarının gözden geçirilmesi ve sistem içerisindeki nitelikten yoksun uygulama ve unsurların sistem dışına çıkarılması gerekiyor. Ülke ekonomilerine toplu olarak verdiği zarar düşünüldüğünde, soğuk zincir taşımacılığı içerisinde doğrudan tehdit oluşturan tüm üretim odaklı, teknolojik ve insana dayalı unsurların, sektörün şartlarına uygun hale getirilmesi gerekiyor.
