Pandemi sürecinde, bireylerin normal çalışma düzenindeki her türlü etkileşim farklı yönlere doğru yönelim gösterdi. Bu etkileşimlerden biri olan bireyler arası çatışma konusu bu süreçte daha da öne çıktı. Çatışmayı sadece olumsuz bir bakış açısıyla değerlendirmek ise doğru olmayacaktır. Zira çatışmanın olumlu yanları da olabilir.
Son bir buçuk yıldır içinde bulunduğumuz pandemi sürecinde bireylerin çalışma ortamlarının kısmen değişmesi, kendi aralarındaki iş yapma biçimini ve etkileşimleri değiştirdi. Bir yandan evden çalışma düzeni bireylerin iş yaşantısındaki tutum ve davranışlarını direk veya dolaylı olarak farklı şekillerde etkilerken, diğer yandan da işletme içerisinde bulunan bireylerin normal çalışma düzenindeki her türlü etkileşim farklı yönlere doğru yönelim gösterdi. Bu etkileşimlerin belki de en önemlilerinden biri olan bireyler arası çatışma konusu da önemli bir durum olarak ortaya çıktı.
Çatışmanın düzeyi farklılaşabilir
Bireylerin sahip oldukları farklı özellikler, içinde bulundukları ortamda çatışmanın oluşması için yeterli bir durumdur. Çatışmanın olmaması, bireylerin birbirleriyle olumlu ilişkiler gösterdiği anlamına gelmez. Aksine, çatışma düzeyinin düşük olmasına işarettir. Günlük hayatta işletmelerde bulunan bireylerin hiç çatışmaması mümkün değildir. Herhangi bir konuyu konuşurken, toplantı esnasında fikir alışverişinde bulunurken, her türlü fırsat ve avantajı değerlendirirken bile belirli düzeylerde çatışmalar ortaya çıkabilir. Çatışma, genel olarak bakıldığında birbirine bağlı ve eşit güç dengesinde olan ve iletişim içerisinde olan tarafların, algıladıkları her türlü farklılıklarda tepki olarak verdikleri olumsuz davranışların genelidir. Fikir ayrılığı, müdahale ve negatif duygular çatışmanın temelini oluştursa da sadece olumsuz bir bakış açısıyla çatışmayı tanımlamak ve değerlendirmek doğru gözükmüyor. İşletmeler içinde bireylerin kendi aralarında, astları ve üstleriyle yaşadığı çatışmanın düzeyi farklılaştıkça, bu düzeyin sonuçları da farklı diğer davranışsal sonuçlara sebep olur. Çatışmanın düzeyi değiştikçe, çatışmanın neden olduğu durumlar da bu değişimden etkilenir.
Çatışma bir süreçtir
Çatışmanın anlık bir durum olarak ortaya çıkması mümkün değil. Her şeyden önce çatışmanın bir süreç olduğunu ve bu sürecin alt süreçlerden olduğunu kabul etmek gerekir. İşletmelerin sahip olduğu kültür, içinde bulunduğu sektör, çalışanların sahip oldukları inançlar, yetenekler, eğitim düzeyleri, sahip oldukları tecrübe ve statüler, ulaşmak istedikleri hedefler de çatışmanın türünü ve yönünü belirler. Bu yüzden çatışmanın süreç olarak değerlendirilmesi, sürecin iyi yönetilmesi ile yakından ilgilidir. Çatışmanın hangi nedenlerden dolayı kaynaklandığı, çatışmaya konu olan tarafların birbirleri üzerinde ne kadar etkili olduğu, işletmeye zarar verme aşamasına gelindiğinde ne türlü önlemlerin alınması gerekliliği karar vericiler ve yöneticiler arasından iyi değerlendirilmelidir. Çatışmanın yönetilemez olduğu durumlarda alınacak kararlar her iki tarafı da ilgilendirdiğinden hakkaniyetli olunması gerekliliği de kendiliğinden doğmaktadır. Çatışmanın iyi yönetilmemesi, örgütsel tatmini ve motivasyonu düşürücü, örgütsel bağlılığı azaltıcı ve hatta işten ayrılma niyetini arttırıcı bir durum olarak ortaya çıkabilmektedir.
Çatışmanın olumlu yanları
Buraya kadar çatışmanın sadece olumsuz bir durum olarak vurgulandığı görülse de çatışmanın olumlu yanlarını da vurgulamanın gerekliliği ortaya çıkar. Özellikle bilgi yoğun sektörlerde bireylerin, sahip olduğu kişisel özelliklerinin yanı sıra yenilikçi davranış göstermeleri de önemlidir. Bireyin yaratıcı olması ve yenilikçi davranış göstermesi bireyler arası etkileşim üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Özellikle işletmelerin Ar-Ge departmanlarında çalışan bireylerin yeni ürün geliştirme veya mevcut ürün veya ürünleri iyileştirme çabalarında fikir ve görüşlerini paylaşmaları oldukça önemlidir. Bu tarz yapılarda çatışmanın olması beklenen bir durumdur. Elbette çatışmanın fikir ayrılığı üzerine değil, fikir birliği üzerine yoğunlaşması, ticari anlam kazanacak ürünün özelliklerini daha ön plana çıkarıcı olabilmektedir. Dolayısıyla çatışmanın sadece negatif olarak vurgulanması doğru bir yaklaşım olmayabilir. Çatışmanın düzeyinin hem bireyler hem de ast üst ilişkilerinde yönetilir düzeyinde olması, işletmelerin performansını artırabilir.
