İŞ KAZASI HÜKÜMLERİ HANGİ HALLERDE UYGULANIR

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda ise iş kazası , işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen , ölüme ve vücut bütünlüğünün ihlaline sebep olan olay olarak tanımlanmıştır.

SSK Uygulamasında çalışan sigortalının ;

İşyerinde bulunduğu sırada , işveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla , görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda , emziren kadın sigortalının iş mevzuatına tabi olup olmadığına bakılmaksızın yine bu mevzuatta belirtilen sürelerde çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen olaylar diğer şartların da varlığı halinde iş kazası sayılmaktadır.

Bağ-Kur uygulamasında ise çalışan sigortalının ;

İşyerinde bulunduğu sırada , yürütmekte olduğu iş nedeniyle meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen veya ruhen zarara uğratan olaylar , iş kazası sayılmaktadır.

Kanun maddelerinde yer alan işyeri tanımı 5510 Sayılı Kanunun 11. Maddesinde düzenlenmiştir.Buna göre işyeri “sigortalı sayılanların maddi olan ve olmayan unsurlar ile birlikte işlerini yaptıkları yerler”dir.İşyerine bağlı olan dinlenme , çocuk emzirme , yemek, uyku , yıkanma , muayene ve bakım , beden ve meslek eğitimi yerleri , avlu ve büro gibi eklentiler de işyeri kavramı içinde değerlendirilmektedir.Örneğin yemekhanede vuku bulan olay , diğer şartların varlığı halinde iş kazası sayılmaktadır.

Yargıtay uygulamasına göre iş kazası sayılan ve sayılmayan hallere somut örnekler vermek gerekirse ;

İşçinin çalıştığı araçlar da işyerinden sayılmaktadır.İşi gereği taksi , kamyon , gemi gibi araçları kullananlar , araçta iken kaza geçirirlerse , bu olay iş kazası olarak kabul edilecektir.

Bir apartmanda kaloriferci olarak çalışan işçinin , kaloriferleri ateşlerken meydana gelen patlamada yaralanması iş kazasıdır.

Bina cephesini boyayan işçinin , elektrik kablosuna temas etmesi nedeniyle yaralanması iş kazasıdır.

Muhasebeci olarak çalışan sigortalının , işyerinden başka bir adresteki şantiyede işçilere maaşlarını ödemek için bulunduğu esnada , inşaattan düşmesi sonucu ölmesi veya yaralanması halinde meydana gelen olay iş kazasıdır.Zira sigortalı işveren tarafından görevlendirildiği için oradadır.

Ücretli izinde olan bir işçi , izinli olmasına rağmen işyerinde arkadaşlarını ziyarete geldiği esnada meydana gelen olay nedeniyle zarara uğrarsa , izinli olmasına rağmen işyeri ile bağı devam ettiğinden , meydana gelen olay iş kazası olarak kabul edilecektir.

Görevli olarak gönderilen sigortalının , kendisine verilen iş dışında eğlenmek maksadıyla sinema , bar gibi yerlerde uğradığı kaza , iş kazası olarak kabul edilmeyecektir.

Kendi özel otomobili ile işyerine giderken kaza geçirilmesi halinde , kanunda sınırlı olarak sayılan hallere girmeyen bu olay iş kazası olarak değerlendirilemeyecektir.

İşçi , sigortaya bildirilmeden kaçak olarak çalıştırılsa dahi (işyeri sigortaya bildirilmemiş veya işçinin çalışmaya başladığı bildirilmemiş) yukarıdaki şartları taşıyan olay iş kazası olarak kabul edilmekte ve SGK tarafından kanunda sayılı yardımlar yapılmaktadır.SGK hiçbir kastı ve kusuru olmasa da yaptığı yardımların tamamını işverenden tahsil etmektedir.

Bu yazıda bir olayın iş kazası olarak kabul edilmesi için gerekli olan şartlara kısaca değinilmiş ve açıklayıcı örneklere yer verilmiştir.İşyeri ve iş çeşitliliği düşünüldüğünde daha karmaşık olaylarla karşılaşmamız mümkündür.Her özel olay gerek yerel gerek üst mahkemeler tarafından yorumlanacaktır.

Herkesin bol kazançlı bir ay geçirmesini dilerim.

Av. Seyfettin Aloğlu

av.s.aloglu@gmail.com