İşletmelerin etkileşimde bulunduğu sektörlerde bulunan işletmelerle doğrudan veya dolaylı rekabet etmelerinde de edinecekleri teknolojinin payı büyük. Bu yüzden işletmelerin teknolojiyi hangi yollarla edineceği kararının verilmesinde, üst kademe yöneticileriyle birlikte özellikle operasyonel düzeyde bulunan çalışanların da devreye girmesi gerekiyor.
İşletmelerin sahip olduğu teknoloji yönetme faaliyetlerinden biri olan teknoloji edinimi, bir alt süreç olarak kabul edilir ve işletmelerin sahip olduğu veya olacağı teknolojinin hangi düzeye taşınacağı kararının verilmesi açısından önem arz eder. Teknolojinin ediniminde iki ana başlık olarak değerlendirilen “iç edinim” ve “dış edinim” birbirlerinden ayrı olarak görülse de aslında birbirini tanımlar nitelik taşır. Teknolojinin iç edinimi işletmenin kendi kaynaklarıyla, kendi imkanlarıyla kendi departmanlarıyla (genelde Ar-Ge departmanları sayesinde) ürettikleri kullandıkları veya ticarileştirmek istediği her türlü yeni veya mevcut teknoloji edinimi şeklinde gerçekleşirken, başka işletmelerin departmanlarından, birleşme ve satın alma sonucunda ortaya çıkan her türlü teknoloji edinimi ise dış edinim olarak tanımlanabilir.
Artan maliyetler zorlayıcı olabilir
İç teknoloji ediniminde işletmenin ihtiyaç olduğu teknoloji kendi imkanlarıyla üretebilmesi kendi yeteneklerini ne kadar kullandığı ile yakından ilgilidir; ancak iç edinimin mümkün olmadığı durumda, işletmeler dış edinime yöneldiğinde katlanmak zorunda kalacakları maliyeti de göz önünde bulundurmak zorunda kalırlar. Örneğin, işletme içinde bulunduğu sektörde rekabet avantajı sağlamak için herhangi bir yüksek teknoloji olarak değerlendirilecek her türlü yazılım veya donanımı edinme zorunda kaldığında maliyetleri karşılamak için başka kaynaklarını geçici olarak kısmak zorunda kalabilir. Diğer yandan, dış edinim yoluyla edindiği teknolojiyi kendi bünyesine entegre etmekte ve çalışanları bu teknolojiyi kullanmak için gerekli eğitimleri vermekte güçlük çekebilir. Bu gibi durumlarda, işletmenin artan maliyetleri sıkıntı yaratabilmektedir.
Dış edinim takımlarının oluşturulması
İşte tam bu noktada, doğru planlama, doğru bütçeleme ve doğru karar verme mekanizmalarının devreye girmesinde karar vericilerin dış edinim takımları oluşturması işletme için büyük önem taşır. Burada önemli olan konu, edinilecek teknolojinin sadece daha ekonomik olarak değerlendirilmemesi gerekliliğidir. Hangi teknolojinin, nereden, hangi yollarla, hangi kanallar aracılığıyla, hangi süreçlere bağlı olarak edinileceği zaman zaman sadece üst düzey yöneticilere bağlı olmaz. İşletme içerisinde farklı departmanlardan gelen görüşlerin ne düzeyde örtüştüğü, edinilecek teknolojinin gerçekten işletmenin ihtiyaç duyduğu bir teknoloji olup olmadığının belirlenmesinde oluşturulacak takımların etkisi büyük olacaktır. Bu takımların nasıl ve hangi koşullara göre kurulması, işletmenin karar vericilerini yoğun bir şekilde meşgul edebilecek bir süreçtir.
Takımlar hangi özelliklere sahip olmalı?
Edinilecek teknoloji için oluşturulacak takımların hangi özelliklere sahip olması gerektiği konusunda ilgili akademik literatürde birçok çalışma olmasına rağmen bu çalışmaların yakınsadığı ortak bir nokta yoktur. Yapılan çalışmalarda, bir taraftan işin içerisinde teknoloji olduğu için kurulacak takımlarda mühendis kökenli çalışanların oranının yüksek olması beklentisi vurgulanırken, diğer taraftan da kurulan takımların heterojen olması edinilecek teknolojinin her aşamasının takip edilebileceği ve her bileşeninin etkin bir şekilde değerlendirilebileceği bakış açısı hakimdir. Ancak kararların sadece üst yönetim tarafından alınması ve alt kademelerde çalışanların görüşünün alınmaması işletme içerisinde birtakım olumsuzlukların doğmasına neden olabilir; bu nedenle, dış edinim için oluşturulacak geçici ve daimi takımlarda bulunan işletme çalışanlarının edinilecek teknolojinin özellikleriyle yüksek düzeyde örtüşmesi gerekmektedir. Böylesi bir dengeyi yakalamak elbette güçtür; ama takımların içerisinden bulunacak kişilerin kişisel görüşleri, tecrübeleri bilgi ve yeteneklerinin en iyi şekilde analiz edilerek edinimin en sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesi, işletmenin uzun dönemdeki hedeflerini gerçekleştirmede önemli rol oynayacaktır.
