Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi ile mücadele sürecinde, ülkelerin sağlık sistemleri kadar, sağlık hizmetlerinin acil durumlarla mücadele etme kapasiteleri de büyük bir sınavdan geçiyor. Bu süreçte, görevli kuruluşların kamuoyu ile doğru bilgiyi hızla paylaşması çok önemli.
Koronavirüsle mücadelede Almanya, Güney Kore ve Singapur gibi ülkelerin yöntemleri örnek gösterilirken, ABD ve İtalya gibi ülkeler salgının yayılma hızı açısıdan başı çeken yerler haline geldi. COVID-19 istatistik sağlayıcısı Worldometer'e göre, dünyada 14 milyonun üzerinde vaka görüldü ve 600 binden fazla ölüm gerçekleşti. Türkiye’de ise 217 binden fazla vaka ve 5 bin 400’den fazla can kaybı yaşandı.
Sayılarla Türk Sağlık Sistemi
Türkiye Cumhuriyeti Devleti, 2020 kamu bütçesinde en fazla bütçeyi sağlığa ayırdı. 2020 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi, TBMM tarafından 1 trilyon 95 milyar 500 milyon TL olarak öngörülerek onaylandı. Söz konusu bütçeden yüzde 17,2’lik pay alan sağlık harcamaları 188 milyar 600 milyon olarak belirlendi. Sağlık harcamaları bakımından kritik öneme sahip Sosyal Güvelik Kurumu’nun (SGK) toplam harcamaları ise 524 milyar TL olarak açıklanırken, bu tutarın 122 milyar TL’sinin sağlık harcamaları kapsamında kullanılması planlanıyor. Merkezi yönetim bütçesinden 2020 yılında SGK’ya transfer edilmesi planlanan 218 milyar TL’lik tutarın da 13 milyar TL’lik kısmının ödeme gücü olmayanların genel sağlık sigortası primlerinin karşılanması için harcanacağı öngörülüyor. Böylece SGK bütçesinin sağlık harcamalarına ayrılan kısmı 135 milyar TL olarak planlanıyor. Bir diğer ifade ile SGK bütçesinin neredeyse yüzde 25`i sağlık harcamalarına ayrılıyor. Sağlık Bakanlığının merkezi bütçesi ise yaklaşık 58 milyar 800 milyon TL’ye ulaşıyor.
Sağlık Tesisleri Verileri
Bakanlığın 2019'un sonlarında sağlık tesisleri ile ilgili paylaştığı verilere göre, Türkiye'de 928 hastane, 132 diş bakım merkezi, 511 diyaliz merkezi, 2 bin 840 acil durum istasyonu, yaklaşık 8 bin aile sağlık merkezi ve yaklaşık bin toplum sağlık merkezi bulunuyor. Sağlık Bakanlığı, üniversiteler ve özel sektör için çalışanlar da dahil olmak üzere sağlık çalışanlarının sayısına gelince, Türkiye'de yaklaşık 165 bin doktor, 32 binden fazla diş hekimi, çeyrek milyon hemşire ve ebe var. Ülkemizin 13 bin 211'i ileri düzeyde olmak üzere, toplam 25 bin 466 erişkin yoğun bakımı kapasitesi bulunuyor.
Yerli ve Milli Üretimin Önemi
Ülkemizde son dönemlerde ağırlıklı olarak, stratejik alanlara yönelik yapmış olduğu önceleme listesi üzerinden tıbbî araç gereçte yapay zekâ, kendi hastane ekipmanlarını üretimdeki mevcut oranları yükseltme ve iyileştirme ile ilaç ve aşı üretiminde dışa bağımlılığı azaltma hedefleri çerçevesinde yeni teşvik modelleri geliştirildiğini görüyoruz. Pandemi benzeri süreçlerde, gerek hastalığı önleme gerekse tedavi süreçlerinde kullanılacak teknoloji ve ekipmanların temini ile yerli ürün olarak üretilmesi ve geliştirilmesi için kamu kurumları tarafından hızlı bir şekilde destek projesi çağrısına çıkılmasının da bu alandaki çalışmalardan olduğunu söyleyebiliriz.
Güncel Ve Sağlıklı Bilgiye Ulaşmak
T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB gibi kurumlar tarafından çıkılan proje çağrılarında üniversite sanayi iş birliği ile kamunun diğer ilgili paydaş kurumlarının öncelikli taleplerinin karşılanması konusunda acil önlem ve teşvik paketleri uygulamaya konuldu. Güncel ve sağlıklı bilgiye ulaşmak pandemi sürecinde önemini gösterdi. Pandemi sürecinde, görevli kuruluşların kamuoyu ile doğru bilgiyi hızla paylaşması çok önemlidir. Bu süreçte ulusal ve uluslararası kuruluşların yanında birçok veri paylaşım sitesi de dolaşıma girdi. Özellikle disiplinlerarası çalışmalar yapabilmek için güncel veri akışlarını takip etmek zorunlu hale geldi. Özellikle sosyal medya ve Internet aracılığı ile dolaşıma sokulan yalan haberlerin oluşturduğu dezenformasyon, Covid-19 ile mücadele sürecine en çok zarar veren hususlardan birisi. Bu süreçte, vatandaşın güvenilir veri ile bilgilendirilmesi ve resmî kurum ve kuruluşların şeffaf, hızlı ve güvenilir bilgilendirme için sağlık sisteminin otomasyon verilerinden temin edilen bilginin paylaşılması gerekir. Böylece toplumsal panik ve güvensizlik yerine, sağlıklı bilgi ile gerçekçi önlem ve teşvikler konusunda bireyin bilgi ve donanıma sahip olması daha kolay sağlanacaktır.
